18 Cmentarzysko w Tenetnikach/Tenetnykach (ryc. 18.1 i ryc. 18.2)

Rycina 18.1: Usytuowanie cmentarzyska w Tenetnikach na tle innych nekropoli kurhanowych

Rycina 18.2: Usytuowanie cmentarzyska w Tenetnikach - wideo

18.1 Charakterystyka środowiska geograficznego

Nekropola w Tenetnikach położona jest nad Dniestrem, w jego środkowym biegu, na obszarze rozległej doliny nazywanej Kotliną Halicko-Bukaczowską. Rzeki opisywanego obszaru często meandrują, płynąc swobodnie w szerokich dnach dolin. Ich doliny wypełniają aluwia teras plejstoceńskich i holoceńskich. Rozszerzenie Kotliny Halicko-Bukaczowskiej zaczyna się od wylotu przełomu żurawieńskiego (miejscowości Kozary, Ćwitowa), a kończy się w okolicach Niżniowa, gdzie zaczyna się odcinek jarowy (kanionowy) Dniestru. Szerokość kotliny na opisywanym fragmencie wynosi 3,5-7 km. W kotlinach doliny Dniestru zachowały się terasy i włożenia aluwiów z plejstocenu i holocenu. Według stratygrafii opracowanej przez Kravchuka (1999) w Kotlinie wyróżnić można: terasę V, o wysokości 50-70 m powyżej dna doliny (pochodzącą z dolnego plejstocenu), terasę IV (35-50 m) powyżej dna doliny (ze środkowego plejstocenu), terasę III (15-25 m) i terasę II (8-15 m) pochodzącą z górnego plejstocenu, oraz holoceńską terasę I, położoną 2,5-4 m powyżej dna doliny. Powstanie kotliny wiąże się prawdopodobnie z okresem dolnego plejstocenu, kiedy na linii Bortniki – Czerniów-Halicz płynął Dniestr. Przyczyny zmian przebiegu koryta na obecnym etapie badań paleogeograficznych Dniestru nie są jeszcze wyjaśnione (Gębica, Jacyszyn 2012).

Stanowisko kurhanowe w Tenetnikach położone jest na V terasie znajdującej się w północnej części Kotliny Halicko-Bukaczowskiej. Dno kotliny wycięte jest w utworach miocenu i kredy, a wypełnione aluwiami i lessami, które budują również terasy plejstoceńskie i holoceńskie. W okolicach Bukaczowców nawiercono 16 m aluwiów (13 m aluwiów żwirowych oraz 3 metry piasków i mad na powierzchni). W okolicach Tenetnik, czyli na terasie V, stwierdzono w odwiercie cokół skalny zbudowany z piaskowców mioceńskich przykrytych lessami (Gębica, Jacyszyn 2012).

Pierwotnie cmentarzysko składało się z 25 monumentów tworzących niezbyt zwarte pole kurhanowe. Jednak drugorzędne linie ciągów kurhanowych (składające się 4-5 kurhanów) nawiązują do głównego kierunku krawędzi Kotliny Halicko-Bukaczowskiej oraz przebiegu koryta Dniestru (o kierunku północny zachód – południowy wschód). Hipsometria badanego fragmentu Kotliny zamyka się w przedziale 224 m n.p.m. w obrębie dna doliny, do 277 m n.p.m. na obszarze terasy V, w jej części wschodniej. Średnia wysokość lokalizacji kurhanów wynosi około 260-265 m n.p.m. Z różnicy wysokości względnej wynika, że terasa, na której zlokalizowano kurhany, eksponowana jest 50 m ponad dno doliny. Powierzchnia dna doliny oraz powierzchnie teras są płaskie, odnotowano na nich nachylenie terenu 0,02°, natomiast największe spadki powierzchni występują na krawędzi kotliny oraz na krawędziach dolin dopływów Dniestru.

18.2 Układ przestrzenny cmentarzyska i charakterystyka kurhanów

Badania na stanowisku, na którym G. Ossowski (1890) rozpoznał kurhany, ujawniły niemal całkowitą niwelację terenu, niegdyś porośniętego lasem, a aktualnie zajmowanego przez pola orne i łąkę (por. Machnik, Pavliv, Petehyryč 2013:149-151). Potencjalne kurhany zostały zidentyfikowane w wyniku przeprowadzonej prospekcji geomagnetycznej (por. rozdział C).

Na podstawie badań amatorskich (Ossowski 1890) można Pierwotnie nekropola liczyła 25 kopców wzniesionych na terasie nadzalewowej Dniestru (por. rozdział D.) w układzie grupowo-liniowym, na obszarze o powierzchni (N – S/E – W) 300 × 200 m (ryc. 18.3, ryc. 18.4). Tworzyły one dwie koncentracje: północną, składającą się z trzech tumulusów (nr 23, 24, 25), występujących w linii na osi N – S, oraz południową (nr 1-22), w której można wyróżnić liniowe i liniowo-grupowe aranżacje kopców. Kopce w grupie północnej były usytuowane na niewielkim wzniesieniu. Na N skraju znajdował się kurhan 25, w odległości 30 m na S od niego – monument 24, a 53 m dalej na S – mogiła 23.

Rycina 18.3: Tenetniki. Cyfrowy model wysokościowy cmentarzyska (por. Ossowski 1890) (po lewej). Tenetniki. Cyfrowy model wysokościowy cmentarzyska z numeracją kurhanów (por. Ossowski 1890) (po prawej).

Rycina 18.4: Tenetniki. Usytuowanie cmentarzyska na mapie satelitarnej (Yandex)

Odległość między skrajnymi kurhanami koncentracji północnej i południowej (nr 23 i 22) wynosiła 110 m. Trzy kopce (nr 22, 21 i 20) były przedłużeniem linii monumentów ze zgrupowania północnego. Kurhan 21 znajdował się 13 m na S od kopca 22, a 10 m dalej w kierunku S usytuowany był kopiec 20. Na przedłużeniu omawianej linii kurhanów zlokalizowana była mogiła 18, znajdująca się 40 m na S od kopca 20. W centralnej części zgrupowania południowego wzniesiono dwa największe kurhany: kopiec 1 – w odległości 45 m na SE od monumentu 20 i kopiec 2, usytuowany 34 m na N od niego. 13 m na SE od tego ostatniego udokumentowano mniejszą mogiłę 3, współtworzącą liniową aranżację z tumulusami 4 i 5. Pierwszy był usytuowany 6 m na S od kopca 3, drugi – 7 m na S od kurhanu 4. Na południowo-wschodnim skraju zgrupowania, na E i S od opisanego układu odnotowano niemal liniowy układ, zorientowany na osi N – S (NW – SE) utworzony przez pięć kopców (6, 8, 9, 11, 12), o długości 65 m. Kurhan 8 znajdował się 10 m na S od kopca 6, monument 9 – 14 m na SE od kurhanu 8. Mogiły 11 i 12 wzniesiono odpowiednio 10 i 7 m na S od kopca 9. Na E od omawianego układu monumentów widoczne były dwa kurhany. Pierwszy – nr 7 – tworzył trójkątną aranżację z kurhanami 6 i 8, będąc od nich oddalonym o 10 m na SE i 10 m na NE. Podobny „trójkątny” układ współtworzył kopiec 10 z tumulusami 9 i 11, od których był oddalony odpowiednio 8 m na SE i 11 m na NE. W SE części zgrupowania kopców znajdowały się dwa kurhany – 13 i 14. Pierwszy odnotowano w odległości 18 m na SW od monumentu 12, drugi – 16 m na NE od tego ostatniego. W południowo-wschodniej partii omawianej koncentracji kopców występowało jeszcze pięć kurhanów: 15-19. Obiekt 16 zarejestrowano 16 m na SW od dużego kopca 1, a 8 m na S od kurhanu 16 udokumentowano mogiłę 15. Kurhan 17 znajdował się 18 m na SW od kopca 18, a kurhan 19 – na SW skraju omawianego zgrupowania kopców, w odległości 45 m na W od mogiły 18 i 34 m na NW od monumentu 17 (zob. także ryc. 18.5, ryc. 18.6).

Rycina 18.5: Widok na stanowisko od NE: kurhan? 35 (nowy) – por. 18.3 Badania geomagnetyczne

Rycina 18.6: Widok na stanowisko od NW

18.3 Badania geomagnetyczne

Badania magnetometryczne, przeprowadzone w maju 2014 r. w południowo-zachodniej części terenu, ujawniły anomalie, które można wiązać z niektórymi kurhanami widocznymi na planie z XIX w. Na polach uprawnych rozciągających się po północnej stronie wsi Tenetniki, według relacji z drugiej połowy XIX w., miało się znajdować znaczne zgrupowanie kurhanów. Do odkrycia tego cmentarzyska kurhanowego doszło w wyniku wyrębu lasu, pokrywającego pierwotnie powierzchnię stanowiska. Zgodnie ze sporządzonym przy tej okazji planem sytuacyjnym, dystrybucja kurhanów miała układ liniowy, rozciągający się na osi SE – NW pomiędzy drogą z jednej strony, a skarpą schodzącą ku korytu Dniestru z drugiej. Pod koniec XX w. przeprowadzono na stanowisku, wtedy już będącym całkowicie pokrytym polami uprawnymi, badania powierzchniowe pod kierownictwem prof. J. Machnika (Machnik, Pavliv, Petehyryč 2013). Obecnie teren stanowiska jest lekko pofałdowany i opada nieznacznie w kierunku wschodnim. Zapewne intensywne prace gospodarcze prowadzone w tym miejscu, w ubiegłych dziesięcioleciach spowodowała zniwelowanie kurhanów, natomiast wzmożona wegetacja w sezonie 2014 r. utrudniły obserwację jakichkolwiek ich pozostałości. Z tych przyczyn badania magnetometryczne były ukierunkowane na stwierdzenie reliktów mogił, zwłaszcza struktur konstrukcyjnych przynależących do ich dolnych warstw, które potencjalnie mogły pozostać nietknięte przez głęboką orkę.

Do badań magnetometrycznych wytypowano środkową część stanowiska, którą objęto wydłużonym na osi SW – NE pasem poligonów pomiarowych (ryc. 18.7). Utworzona siatka pomiarowa składała się z 27 gridów o wymiarach 20 × 20 m, co łącznie daje powierzchnię 1,08 ha. W ten sposób obszar największej spodziewanej koncentracji kurhanów przecięto płaszczyzną sondażową, która może być traktowana jako punkt wyjścia dla następnych, szeroko-płaszczyznowych badań geofizycznych na stanowisku.

Rycina 18.7: Tenetniki. Usytuowanie obszaru badań geomagnetycznych

Ekstensywne pomiary geofizyczne na stanowisku w Tenetnikach ukazały obraz miejsca poddanego silnej presji antropogenicznej, która pozostawiła ślady w postaci głęboko przeoranego terenu, gęsto pokrytego anomaliami pochodzenia nowożytnego (ryc. 18.8, ryc. 18.7). Bruzdy powstałe w wyniku wykorzystania pługu są dobrze widoczne na obrazie wynikowym, gdzie mają przebieg zorientowany wzdłuż osi NE – SW (ryc. 18.8). Silne, anormalnie spolaryzowane sygnały, z dużym prawdopodobieństwem wytwarzane przez przedmioty metalowe, koncentrują się głównie w południowo-zachodniej części areału badań, obejmującego działki uprawne, położone po obu stronach polnej drogi. Szczególnie wyraźne nagromadzenie tego typu anomalii obserwujemy w ramach gridu, leżącego pomiędzy 160 a 180 m siatki pomiarowej, gdzie układają się one nawet w prostokątną strukturę obejmującą połać gruntu o podwyższonej podatności magnetycznej. W centrum tak wyznaczonej przestrzeni zlokalizowane są dwa bardzo intensywne odczyty o anormalnej polaryzacji, najprawdopodobniej emitowane przez przedmioty żelazne, z których jeden w postaci ciemnej plamy otoczonej przez jasną łunę, jest z pewnością wbitym w ziemię „na sztorc” prętem metalowym. Należy się zastanowić, czy całość nie ma związku ze strukturą nowożytną, która mogła się tam niegdyś znajdować. Niemniej jednak, południowo-zachodnia część płaszczyzny pomiarowej nie dostarczyła odczytów, które można interpretować jako prehistoryczne kurhany.

Rycina 18.8: Obraz wynikowy pomiarów magnetometrycznych na stanowisku Tenetniki (gradientometr Bartington Fluxgate Grad 601-1; poligon pomiarowy: 20 × 20 m; gęstość próbkowania na rozstaw transektów: 0,25 × 1,0 m, interpolowana do 0,25 × 0,5 m; realne wartości pola magnetycznego skompresowane w skali szarości do zakresu -3 – +3nT) (po lewej). Obraz wynikowy pomiarów magnetometycznych na stanowisku Tenetniki z zaznaczonymi anomaliami opisywanymi w pierwszej części tekstu (po prawej)

Dopiero prospekcja magnetometryczna w północno-wschodniej części stanowiska ujawniła anomalie, które można wiązać z pozostałościami znajdujących się tam jeszcze w ubiegłym wieku kurhanów. Współcześnie żaden z obiektów w typie mogiły nie jest już widoczny w terenie bez użycia specjalistycznego sprzętu pomiarowego, który nawet tu może okazać się zawodny w obliczu intensywnego zaorania gruntów. W przeciwieństwie do położonej dalej w kierunku południowo-zachodnim części stanowiska, gdzie teren jest bardziej pofalowany, sekcja północno-wschodnia była mocno wypłaszczona i porośnięta wysoką trawą. Mimo tych niekorzystnych warunków udało się przeprowadzić tam pomiary i uzyskać wyniki, które z pewną dozą ostrożności można ocenić jako zniszczone mogiły. W celu lepszego zobrazowania omawianych anomalii obraz skupiono na jego dolnej połowie (ryc. 18.9).

Rycina 18.9: Obraz wynikowy pomiarów magnetometrycznych w północno-wschodniej części stanowiska Tenetniki z oznaczonymi potencjalnymi pozostałościami kurhanów (po lewej). Cyfrowy model wysokościowy północno-wschodniej części cmentarzyska i usytuowanie potencjalnych kurhanów, zlokalizowanych dzięki prospekcji magnetometrycznej (po prawej)

Przy wyróżnianiu anomalii wskazujących swoim kształtem oraz intensywnością prawdopodobne kurhany, bazowano na doświadczeniach oraz rezultatach badań zespołu archeologicznego na innych stanowiskach ujętych w projekcie. Dzięki powtarzającemu się z dużą częstotliwością schematowi magnetyzacji mogił, tj. dodatnio namagnetyzowanego wnętrza, otoczonego pierścieniem ujemnych wartości, któremu niekiedy towarzyszyły bardzo wysokie, punktowe anomalie, układające się w regularne kształty, uzyskano typ struktury, której należało szukać także w Tenetnikach. Opisane przykłady obiektów udało się stwierdzić na obrazie wynikowym w przynajmniej sześciu przypadkach (ryc. 18.9).

Pierwszy ze wskazanych obiektów (ryc. 18.9:1 = nr 23?), zlokalizowany w górnej części ryciny wg Ossowskiego 1890, por. ryc. 18.10:23) ma wyraźny zarys, na który składa się pierścień niskich odczytów. Z kolei jego wewnętrzna część jest zdecydowanie bardziej podatna magnetycznie, wyłączając umiejscowione w centrum ujemne maksimum. Uwagę zwracają dwie anomalie w południowo-wschodniej partii potencjalnej mogiły. Przypominają one owalne obiekty, mogące być śladami zdeponowania materiału bogatego w tlenki żelaza i poddanego szczątkowej (niższy, wyraźnie spolaryzowany sygnał), lub indukcyjnej (wyższy sygnał) magnetyzacji.

Około dziesięciu metrów na NE od opisanej wyżej struktury widoczna jest półksiężycowata anomalia sięgająca poziomem magnetyzacji wartości powyżej 0nT (ryc. 18.9:2, ryc. 18.9:23b). Jej kontynuacji nie udało się zarejestrować z powodu braku pomiarów w kierunku południowym. Niemniej jednak, wciąż można dostrzec odpowiadającą jej kształtem, lecz odwrotnie zorientowaną, naprzeciwległą strukturę, jednak już o obniżonej podatności magnetycznej. Tworzą one razem nieregularny owal, w którego wnętrzu znajdują się dwa anormalnie spolaryzowane sygnały, w przybliżeniu rozmieszczone wzdłuż osi N – S, oddzielone od siebie biegnącym po osi W – E, wyraźnym pasem obniżonej podatności magnetycznej. Być może mamy w tym miejscu do czynienia z kurhanem, przez nasyp którego biegła ścieżka, lub rów. Na taką interpretację wskazuje kontynuacja tejże anomalii w kierunku wschodnim, gdzie łączy się ona z analogiczną, prostopadłą strukturą. Biorąc pod uwagę, że jeszcze w pierwszej połowie XIX w. obszar stanowiska w Tenetnikach był porośnięty lasem, należy brać pod uwagę możliwość istnienia w jego obrębie niezachowanych już dziś dróg. Drogi te musiały biec po powierzchni kopców lub pomiędzy nimi.

Zaraz poniżej omówionego wcześniej domniemanego kurhanu, położona jest kolejna struktura potencjalnie związana z mogiłą (ryc. 18.9:3, ryc. 18.9:23a) Chociaż wydaje się być mniej czytelna, wciąż dostrzegalny jest kolisty kształt zewnętrznej, ujemnej anomalii, szczególnie widocznej w części wschodniej. Z drugiej strony, sekcja zachodnia otoczona jest przez cztery dodatnie maksima magnetyzacji. Być może wzmiankowane intensywne odczyty są pozostałością pierwotnie zbudowanej w tym miejscu wewnętrznej konstrukcji kurhanu. Obiekty te okrążają strefę o nieznacznie podniesionej magnetyzacji, potencjalnie odzwierciedlającą centralną część nasypu.

Obszar na E od poprzednio opisanego obiektu charakteryzuje się częstymi i wyraźnymi zmianami gradientu pola magnetycznego. Na bazie anomalii obecnych w tym miejscu możliwe jest wyróżnienie kolejnych dwóch obiektów potencjalnie związanych z kurhanami. Pierwszy z nich (ryc. 18.9:4, ryc. 18.9:23c), usytuowany bardziej na E, jest wyznaczony przez niewielkie, lecz widocznie spolaryzowane anomalie, które mają nieregularnie kolisty układ, szczególnie zaznaczający się w części północnej. Otacza on strefę o obniżonej magnetyzacji, która zawiera dwa podobne, anormalnie spolaryzowane anomalie równoległe względem siebie. Spośród wymienionych sygnałów, jedynie kolisty układ anomalii na skraju obiektu, można zinterpretować jako potencjalny wieniec kamienny. Niemniej jednak, obraz wydaje się bardzo zaburzony w tym miejscu, przypuszczalnie wskutek intensywnej orki, ale też z powodu domniemanej ścieżki, wspomnianej w kontekście sąsiedniego obiektu. Opisana pierścieniowata struktura jest najbardziej niewyraźna na odcinku południowo-zachodnim, w pobliżu koncentracji anomalii przypuszczalnie przynależących do innego kurhanu.

Wzmiankowany obiekt również wydaje się znacząco zaburzony, aczkolwiek posiada on dużo bardziej czytelny zarys, w formie okrężnego ciągu anomalii przypominających zewnętrzny pierścień, o kontynuacji wykraczającej poza obszar badań (ryc. 18.9:5, ryc. 18.9:23b). Jego części zachodnia i południowo-wschodnia są bardziej zwarte, podczas gdy przy sekcjach północnej i północno-zachodniej można wyróżnić tylko indywidualne elementy, oznaczone dipolowymi anomaliami, emitowanymi przez obiekty o dużej zawartości tlenków żelaza. Ta kolista struktura jest okrążona od strony zewnętrznej przez ciąg ujemnych wartości, podobnie jak w przypadku innych kurhanów rozpoznanych w ramach projektu. Obie wzmiankowane anomalie zamykają strefę o słabej magnetyczności, w której obrębie zlokalizowane są dwa owalne, dodatnie maksima, przypuszczalnie reprezentujące struktury grobowe. Spośród wszystkich wyróżnionych obiektów, właśnie ten najlepiej zaznacza się na obrazie wynikowym.

Ostatni ze wskazanych obiektów w typie kurhanu jest położony w skrajnie północnej części płaszczyzny pomiarowej (ryc. 18.9:6, ryc. 18.9:35). Posiada on najmniej czytelny zarys ze wszystkim omawianych struktur i nie zawiera regularnego układu anomalii, przez co jego charakter, jako konstrukcji funeralnej, jest najbardziej wątpliwy. Jedynie cztery słabe dodatniomagnetyczne anomalie tworzą prostokątny układ, osadzony na tle o niskiej podatności magnetycznej. Jakakolwiek szczegółowa analiza w tym miejscu nie jest możliwa z powodu silnych zaburzeń obrazu, prawdopodobnie wynikającym z prac rolnych, które zniszczyły omawiany obiekt.

Podsumowując rezultaty prospekcji magnetometrycznej na stanowisku w Tenetnikach, należy wskazać na jej szczególny cel, nastawiony na detekcję obiektów współcześnie niewidocznych „gołym okiem” i prawdopodobnie w większości zniszczonych w górnych partiach. Wzmożona działalność gospodarcza na powierzchni stanowiska zaburzyła występujące tam pierwotnie obiekty o własnej formie krajobrazowej, a okres intensywnej wegetacji ograniczył zakres przestrzenny pomiarów. W związku z tym badania przeprowadzone wiosną 2014 r. należy traktować raczej jako sondaż, mający uchwycić fragment stanowiska archeologicznego, który należy traktować jako punkt wyjścia dla następnych prospekcji. Zamieszczone obrazy pozwalają sądzić, że w toku badań uchwycono fragment cmentarzyska, składający się z kurhanów rozmieszczonych w rzędach rozciągających się z SW na NE. Niemniej jednak, znaczny obszar stanowiska pozostaje wciąż nieozbadany. Postuluje się zatem poszerzanie płaszczyzny pomiarowej, zwłaszcza w kierunku południowo-wschodnim. W stosunku do domniemanych kurhanów, odnalezionych w sezonie 2014, odwierty mogą pomóc w weryfikacji ich funeralnego charakteru.

18.4 Informacje archiwalne

Tenetniki, powiat Rohatyń (wg Sulimirski 1968:147)

Grupa kurhanów, o wysokości sięgającej 1,5 m, znajduje się na wyniesieniu między Tenetnikami i Bukaczowcami (ryc. 18.10). Jeden z nich został przebadany około 1880 r. w trakcie budowy drogi, cztery inne zostały zaś przebadane przez G. Ossowskiego w 1889 r. (Ossowski 1890:38n.; Janusz 1918:196; Rogozińska 1959:112, Tablica VIII:5). Materiał pochodzący z wykopalisk został przekazany do Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

Rycina 18.10: Tenetniki. Usytuowanie kurhanów badanych przez G. Ossowskiego w 1889 r. (wg Ossowski 1890)

Kurhan I był największy z całej grupy, miał 12 m średnicy, 1,5 m wysokości. Został przekopany pośrodku, na szerokości 6 m. Na głębokości 50 cm, w trzech miejscach w pobliżu obwodu kurhanu, znaleziono naczynia gliniane wypełnione zwapnionymi kośćmi ludzkimi. Jedno z nich było kompletnie zniszczone, dwa z kolei udało się zrekonstruować. Jeden z nich był tulipanowatym, nieornamentowanym garnkiem o wysokości 21,5cm i średnicy 16,4 cm, czerwonawo-szarego koloru, z dużą domieszką piasku o kiepskiej jakości (ryc. 18.11). To naczynie nie przetrwało w kolekcji muzealnej. Drugie naczynie było nieornamentowanym dzbanem, wysokim na 17 cm, o średnicy 17,7 cm, ciemnobrązowego koloru, z czernionym wnętrzem i polerowaną powierzchnią zewnętrzną (ryc. 18.12). Miał łagodne ucho sięgające wylewu. Trzecie naczynie było podobnym dzbanem.

Rycina 18.11: Garnek typu G112, niezdobiony. Krawędź zaokrąglona, dno niewyodrębnione. H – 21,3 cm, R1 – 15,5 cm, R2 – 13,5 cm, R3 – 15,8 cm, R4 – 7,8 cm

Rycina 18.12: Dzban typu D1, niezdobiony. Krawędź zaokrąglona, dno niewyodrębnione. H – 15,7 cm (bez ucha), 16,7 cm (z uchem), R1 – 13,5 cm, R2 – 12,8 cm, R3 – 17,5 cm, R4 – 7,3 cm (fot. Muzeum Archeologiczne w Krakowie)

Kurhany II-IV były nieco mniejsze. W każdym z nich odkryto kilka naczyń, lecz żadne z nich było silnie zniszczone. Były zbliżone do naczynia z kurhanu I. Jedno naczynie miało ornament składający się z kilku krótkich dookolnych nacięć. Znaleziono również kilka odłupków krzemiennych.