5 Cmentarzyska w Bukównej/Bukivnej i okolicach: Bukównej/Bukivnej-Olszanicy/Vilshanitsy oraz Bukównej/Bukivnej-Miłowaniu/Milovaniu (ryc. 5.1 i 5.2)
Rycina 5.1: Usytuowanie cmentarzysk w Bukównej/Bukivnej-Olszanicy/Vilshanitsy oraz Bukównej/Bukivnej-Miłowaniu/Milovaniu na tle innych nekropoli kurhanowych
Rycina 5.2: Usytuowanie cmentarzyska w Bukównej - wideo
5.1 Cmentarzysko w Bukównej/Bukivnej
5.1.1 Charakterystyka środowiska geograficznego
Stanowisko składa się z kilku zgrupowań kurhanów, usytuowanych po prawobrzeżnej stronie Dniestru, w regionie Wysoczyzny Bystrzycko-Tłumackiej. Głównymi jednostkami geomorfologicznymi badanego regionu są wyżyny poprzecinane starasowanymi dolinami rzek spływającymi z Karpat do doliny Dniestru. Wyżyny zostały wycięte w miocenie, a w plejstocenie przykryte gruboziarnistymi piaskami i żwirami. Na ich powierzchni występuje pokrywa lessowa. Właśnie osady lessowe są głównym źródłem zasilania rzek analizowanego obszaru (Łanczont, Boguckij 2002; 2007; Gębica i in. 2013).
Strefy wierzchowinowe cechują się wydłużonymi garbami wznoszącymi się do wysokości 350-400 m. Biorąc pod uwagę oddziaływanie różnych procesów geologicznych w przeszłości, typ rzeźby opisywanego obszaru należy zaliczyć do akumulacyjno-denudacyjno-erozyjnego. Procesy denudacji są charakterystyczne dla stref wierzchowinowych, natomiast erozja i akumulacja dominują w dolinach rzecznych. Na takich najwyżej wyniesionych obszarach położone są cmentarzyska kurhanowe w rejonie Bukównej i Miłowania. Poszczególne grupy kopców zlokalizowane są na wysokościach 300-350 m n.p.m. Badany obszar, tak jak i pozostała część regionu, cechuje się urozmaiconą rzeźbą krawędziową, rozczłonkowaną przez sieć rzeczną płynącą w jarach oraz liczne wąwozy i parowy. Wszystkie nekropole (grupy kurhanowe) zarejestrowano w odległości 1,5-2 km od Dniestru lub jego dopływów (sieci rzecznej drugiego lub trzeciego rzędu). Różnice wysokości względnej pomiędzy najwyższymi partiami wyniesionych płaskowyży a dnami dolin przekraczają niekiedy 110-150 m (Atlas Dniestr River 2012).
Pod względem uwarunkowań geologicznych kurhany znajdują się przy ukraińskim skraju platformy wschodnioeuropejskiej, gdzie występują struktury bajkalskie otoczone formacjami kaledońskimi, które należą do platformy paleozoicznej Europy Zachodniej i Środkowej. Granicę z platformą prowadzi się wzdłuż nasunięcia Radechov-Rogatin. Na nich zalega warstwa osadowa, skał z kredy i trzeciorzędu. Miąższość tej warstwy rośnie w kierunku zachodnim, czyli w stronę zapadliska przedkarpackiego. Skały wieku kredowego są zbudowane z szarych lub białych margli, wapieni, piaskowców lub piaszczystych margli. Widoczne są one w urwistych strefach krawędzi Dniestru oraz jego dopływów. Młodsze skały mioceńskie są związane z sedymentacją molasową w zapadlisku przedkarpackim. Seria osadowa skał wieku mioceńskiego składa się z iłów szarych, zielonkawych, żółtawych, wapnistych, a także mułowców i piaskowców (Łanczont i in. 2002).
Analizowane zgrupowania kurhanów położone są w strefach wododziałowych małych dopływów Dniestru. W makroskali układają się generalnie wzdłuż linii grzbietowej wypłaszczonych płaskowyży.
Reasumując, można stwierdzić, że kurhany budowano w podobnych warunkach środowiskowych. Były nimi strefy grzbietowe najczęściej wydłużonych płaskowyży, które jednocześnie stanowiły strefy wododziałowe dopływów Dniestru lub cieków niższego rzędu, głęboko wciętych, przybierających formy jarów, wąwozów ze względu na pokrycie całego obszaru lessem.
5.1.2 Układ przestrzenny cmentarzyska (cmentarzysk)
Cmentarzysko w Bukównej/Bukivnej jest jedną z największych nekropoli kurhanowych kultury komarowskiej, zarówno w aspekcie przestrzennym, jak i pod względem liczebności zarejestrowanych kopców. Dzięki badaniom w latach 2010-2015 (powierzchniowym, geomagnetycznym, wykopaliskowym, a także identyfikacji monumentów z badań przedwojennych) można sądzić, że łącznie wzniesiono tu około 70 mogił.
Rycina 5.3: Cyfrowy model wysokościowy cmentarzysk w Bukównej/Bukivnej i Bukównej/Bukivnej-Olszanicy/Vilshanitsy, oraz Bukównej/Bukivnej-Miłowaniu/Milovaniu
Rycina 5.4: Cyfrowy model wysokościowy cmentarzysk w Bukównej/Bukivnej i Bukównej/Bukivnej-Olszanicy/Vilshanitsy, oraz Bukównej/Bukivnej-Miłowaniu/Milovaniu z numeracją grup i kurhanów
Nekropola w Bukównej/Bukivnej rozciąga się na terenie o powierzchni kilku km2 (ryc. 5.3, ryc. 5.4). Współtworzą ją dwa główne układy liniowe. Pierwotnie kopców było znacznie więcej, do dzisiaj zachowały się jedynie te, które od lat znajdowały się w lasach bukowych oraz nieliczne na polach i łąkach. Dłuższy układ rozciąga się generalnie na osi E – W na przestrzeni ponad 3,5 km (z przerwami). Krótszy występuje wzdłuż osi N – S na odcinku około 1 km (również z przerwami). Oprócz tych głównych, nieciągłych układów linearnych, zaobserwować można też mniejsze, odseparowane, skupiska lub pojedyncze kopce. W ramach obu zasadniczych „łańcuchów” kurhanów można wyróżnić mniejsze koncentracje, oddzielone od innych skupisk większymi przerwami. Zajmowały one zazwyczaj eksponowane formy terenu – wypłaszczone kulminacje lub łagodne stoki wzniesień, naturalnie odseparowane od siebie obniżeniami. Na etapie badań powierzchniowych nazwano je grupami kurhanowymi (ryc. 5.5).
Rycina 5.5: Bukówna/Bukivna, Bukówna/Bukivna-Olszanica/Vilshanitsa i Bukówna/Bukivna-Miłowanie/Milovanie. Usytuowanie cmentarzysk na mapie satelitarnej (Yandex)
5.1.2.1 Układ południkowy
W skład linii kurhanowej rozciągającej się na osi N – S wchodzi 21 kopców, tworzących I grupę oraz co najmniej dwa monumenty, znajdujące się na N i S od wspomnianej koncentracji. Autorzy przedwojennych sprawozdań i dziennika badań (Bryk 1932; 1932a; Śmiszko 1937; Siwkówna 1938) twierdzili, że w części północnej, na polach znajdowały się jeszcze inne, znacznie zniwelowane kopce, obecnie już niewidoczne.
Kurhany grupy I występują w lesie bukowym (częściowo na zrębie) niemal liniowo na przestrzeni około 500 m, z wyjątkiem. kurhanu 14/I, usytuowanego na południowo-wschodniej rubieży skupiska (ryc. 5.6). W centralno-południowej części grupy kopce wzniesiono na wschodnim, łagodnym skłonie niewielkiego wzgórza, nieco na wschód (40-50 m) od jego kulminacji. Wzniesienie, będące szerokim wododziałem między dwoma wyschniętymi ciekami – dopływani Dniestru – ciągnie się prawie równolegle do jego doliny, w odległości 1,5 km od koryta rzeki. Generalnie teren opada w kierunkach południowym, wschodnim i północnym, a różnica wysokości między najwyżej (część centralno-południowa) i najniżej (część północna) położonymi kopcami wynosi około 10 m (332-342 m n.p.m).
Rycina 5.6: Bukówna/Bukivna. Układ przestrzenny centralnej części I grupy kurhanowej
W ramach charakteryzowanego zgrupowania kurhany tworzą mniejsze koncentracje – klastery, składające się z kilku kopców wzniesionych obok siebie lub występują pojedynczo – w linii (jeden za drugim). Odległości między najbliższymi sobie monumentami wynoszą od kilku do kilkudziesięciu metrów, a w wyjątkowych przypadkach niemal przylegają one do siebie.
W północnej części I grupy pięć kopców występuje w linii. Na krańcu północnym znajduje się kurhan G, a na S od niego – w odległości kilkunastu metrów – kurhan 164/I. Około 15 m, niemal w linii prostej na S od wzmiankowanego kopca, zlokalizowany jest kurhan 13/I, a niecałe 10 m dalej w tym samym kierunku – badany kurhan 2/I/2010/12. Odległości między ostatnim z wymienionych kopców a kolejnymi monumentami usytuowanymi dalej w kierunku S – kurhanem 3/I/2012 i 6/I/2014 i 7/I/2014 – liczą odpowiednio: 20 m i 12 m. Mogiły 6/I/2014 i 7/I/2014 stykały się ze sobą, tworząc jeden owalny nasyp, a od południowego wschodu przylegał do nich kurhan 18/I, a od S, w odległości kilku metrów, sąsiadował z nimi kopiec 17/I. Po południowej stronie drogi polnej, poprzecznej do głównej drogi prowadzącej z Bukivnej do Miłowania, około 30 m na S od wspomnianych kopców widoczny jest pojedynczy kurhan 16/I, a kolejne 30 m w tym samym kierunku znajduje się koncentracja, składająca się z sześciu kurhanów, rozciągających się na przestrzeni około 80 m. Formują ją po stronie północnej – mogiła 11/I oraz sąsiadujący z nią (odległość około 5 m) od południowego zachodu kopiec VI/1937 (12/I). Odległości między nimi oraz między czterema kolejnymi monumentami, odpowiednio 10/I, 9/I, 8/I i niewielkim kopcem 93/I, wynoszą 5-10 m. Następny klaster tumulusów znajduje się około 50 m w kierunku południowym. Składa się z trzech większych obiektów (kurhany 5/I, 4/I i badany 1/I/2010), tworzących układ trójkątny, w którym kopce oddalone są od siebie o 10-15 m, oraz czwartego, mniejszego (15/I), znajdującego się po ich stronie południowo-zachodniej w odległości ponad 20 m od mogił 1/I/2010 i 4/I. Do grupy kurhanowej I należy również kopiec 14/I, usytuowany około 90 m na południowy zachód od najbliższego obiektu (15/I) i 120 m od zasadniczej linii kurhanów.
W ramach układu południkowego, oprócz scharakteryzowanego skupiska kopców, zlokalizowane są dwa inne kurhany. Pierwszy znajduje się około 700 m na północ od północnej flanki grupy I (kurhan F – V/1937), na podwórzu dawnego dworu, drugi (kurhan A) – około 350 m od jej rubieży południowej, mnie więcej w połowie dystansu do II grupy kurhanowej (centralna część układu równoleżnikowego).
Około 650 m na wschód od głównego układu południkowego zaobserwowano trzy kopce, badane w latach 30. XX wieku, występujące w układzie liniowym na osi N – S (I/1937, II/1937 i III/1937 – Śmiszko 1937; Siwkówna 1938). Wszystkie są ulokowane na stoku doliny niewielkiego cieku, opadającego w kierunku wschodnim. Obecnie jest to pastwisko wiejskie. Kurhan III/1937 znajduje się około 100 m na N/NE od położonego centralnie kurhanu I/1937. Z kolei kopiec II odnotowano około 70 m na S/SE od tego ostatniego.
5.1.2.2 Układ równoleżnikowy
Równoleżnikowy układ kurhanów ciągnie się wzdłuż grzbietów niewysokich wzniesień, na prawym brzegu Dniestru. Współtworzy go kilka grup kopców liczących łącznie 37 obiektów. Na podstawie informacji z badań w latach 30. XX wieku (Bryk 1932; 1932a; Śmiszko 1937; Siwkówna 1938) można sądzić, że pierwotnie – zwłaszcza w części wschodniej omawianego układu, na polach i łąkach – znajdowało się więcej kurhanów, obecnie już rozoranych, lub zniwelowanych w inny sposób (np. wcześniej badanych – „rozkopanych”). Charakteryzowana konstelacja kurhanów o układzie zasadniczo liniearnym, rozciągająca się na przestrzeni ponad 3,5 km, składa się z kilku skupisk kopców, oddzielonych przestrzeniami ich pozbawionymi. Pomijając usytuowaną skrajnie na wschodzie mogiłę H1, znajdującą się w lesie niemal 1,8 km od najbliższego kurhanu, pozostałe kurhany występują wzdłuż linii o długości ponad 1,7 km (ryc. 5.3, ryc. 5.4). Wspomniana dwukilometrowa przestrzeń jest jednak pokryta polami ornymi, są tu również zabudowania wsi i ogrody przydomowe, tak więc rzeźba terenu jest zupełnie zmieniona (por. zagadnienie tzw. map formation process – Bourgeois 2013).
Na etapie prac terenowych omawiany równoleżnikowy układ kurhanów podzielono arbitralnie na grupy II, III, IV i V, przydzielając kopcom numerację w ich ramach. Wszystkie one znajdują się w lesie bukowym. Z perspektywy oglądu całości wydaje się, że można połączyć ze sobą grupy II i V, usytuowane na tej samej formie terenowej. We wschodniej części linii równoleżnikowej, na polach i łąkach, wyróżnić można szereg kurhanów występujących na znacznej przestrzeni, w nieco większych odstępach od siebie, sygnowanych jako VI grupa.
Rycina 5.7: Bukówna/Bukivna. Układ przestrzenny centralnej części II grupy kurhanowej
Grupa kurhanowa II znajduje się w centralnej części zachodniej partii równoleżnikowego łańcucha kopców i rozciąga się na przestrzeni około 380 m (ryc. 5.7). Składa się ona z 14 monumentów, usytuowanych wzdłuż szerokiego grzbietu i południowego skłonu wzniesienia o przebiegu poprzecznym do wododziału, na którym zlokalizowana jest I grupa kurhanów. Odległość tego skupiska kopców od koryta Dniestru wynosi 1,5 – 2 km. Teren, na którym znajduje się omawiana grupa opada w kierunku północno-zachodnim i południowo-wschodnim. Deniwelacje między najwyżej (w środkowej partii klastra) i najniżej położonymi kurhanami (część południowo-wschodnia) wynoszą 11 m (345,5 – 355,5 m n.p.m.), natomiast różnice wysokości między I i II grupą kurhanów wynoszą około 20 m.
Na zachodniej flance grupy znajduje się kurhan 94/II, a około 12 m na N od niego – kurhan 12/II. W odległości 20-50 m na SE od tego ostatniego widoczne są trzy kopce (9/II, 10/II i 11/II) o zbliżonej wielkości, tworzące trójkątną aranżację. Odległości między wymienionymi mogiłami wynoszą 5-8 m. Kolejna subgrupa kurhanów zajmuje kulminację oraz południowe zbocze lokalnego wzniesienia. Składa się ona z sześciu, bądź (jak sugerują badania geomagnetyczne) siedmiu kopców (kopce 1/II, 2/II, 3/II, 4/II, 5/II, 13/II oraz domniemana mogiła, nieuchwycona topograficznie). Zgrupowanie to znajduje się w odległości od 40 do 120 m od wspomnianej, trójkowej aranżacji kurhanów. Najbardziej wysunięty na zachód jest zbadany wykopaliskowo, duży kurhan 1/II/2013. W odległości około 8 m na NE i E od niego zlokalizowane są dwa niskie kopce (3/II i 4/II) współtworzące z nim układ trójkątny, a 20 m na SE – największy spośród wszystkich monumentów zarejestrowanych na cmentarzysku – kurhan 2/II. W odległości 15 m na SW od ostatniego z wymienionych usytuowana jest mogiła 5/II a 35 m na NE – kopiec 13/II. Domniemany kurhan (bezimienny), mało czytelny na planie sytuacyjno-wysokościowym ale widoczny na obrazie magnetometrycznym, znajduje się 20 m na południe od kopca I/II/2013. Niecałe 80 m w kierunku południowo-wschodnim od kurhanu 2/II widoczny jest kolejny duży kopiec – 6/II, a za nim dwa dalsze – 7/II i 9/II. Pierwszy znajduje się w odległości 55 m na SE od niego, drugi 65 m również w tym kierunku (nieco bardziej na S).
Trzy mogiły zaliczone wstępnie do V grupy kurhanowej (1/V, 2/V i 3/V), można włączyć do grupy II z uwagi na występowanie na tej samej formie terenowej – na północno wschodnim zboczu wzniesienia (ryc. 5.4). Znajdują się one w odległości około 150 m na NE od kurhanu 7/II i tworzą układ trójkątny. Kurhan 2/V jest usytuowany 16 m od kurhanu 1/V w kierunku północno-wschodnim, a kurhan 3/V jest zlokalizowany około 30 m na E od kopca I/V. Dystans między monumentami 2/V i 3/V wynosi 16 m.
Na zachód od II grupy kurhanów znajdują się jeszcze ich dwie, stosunkowo mało zwarte koncentracje, określone kolejno jako grupa IV i III. Grupa IV (ryc. 5.8), składa się z czterech kopców, usytuowanych na wzniesieniu sąsiadującym ze wzgórzem, na którym ulokowana jest grupa II. Kurhan 4/IV jest położony około 280 m na zachód od kopca 94/II, najbardziej wysuniętego w tym kierunku obiektu wspomnianego skupiska. Około 150 m na NE od niego znajduje się pierwszy z trzech kurhanów (1/IV), a 100 m i 130 m dalej w tym samym kierunku – kolejne dwa kopce – odpowiednio: 2/IV (zniszczony częściowo przez okopy z czasów ostatniej wojny) i 3/IV.
Rycina 5.8: Bukówna/Bukivna. Układ przestrzenny IV grupy kurhanowej
Grupa III (ryc. 5.9), składa się ze stosunkowo zwartego skupiska sześciu kurhanów (1/III, 2/III, 3/III, 4/III, 5/III, 6/III) oraz dwóch monumentów znacznie oddalonych od tej koncentracji (7/III i 8/III). Jest ona usytuowana prawie 400 m na W i NW od grupy IV. Najbardziej wysunięty na wschód jest niewielki kurhan 1/III, a 40 m na zachód od niego znajduje się duży kurhan 2/III. Tumulus 3/IV i stykający się z nim kopiec 4/IV są zlokalizowane odpowiednio 10 i 15 m na NW od kurhanu 2/III. Pięć metrów od monumentu 4/III widoczny jest kurhan 5/III. Duża mogiła 6/III znajduje się po drugiej stronie głębokiego jaru, w odległości 80 m na SW od kurhanu 2/III i około 70 m w tym samym kierunku od kopców 3/III i 4/III. Dwa ostatnie kurhany są oddalone od głównego ich zgrupowania o 220 m (8/III) i ponad 300 m (7/III) w kierunku S/SW. Oba znajdują się na przedłużeniu linii II i IV grupy kurhanowej, w odległości ponad 500 m od tej ostatniej. Kurhan 8/III jest usytuowany ponad 100 m na NE od kopca 7/III.
Rycina 5.9: Bukówna/Bukivna. Układ przestrzenny III grupy kurhanowej
Omawiana grupa jest położona znacznie niżej (o około 25-30 m) w porównaniu z innymi koncentracjami kurhanów (324-325 m n.p.m.). Deniwelacje między sześcioma kopcami występującymi w skupieniu są nieznaczne i wynoszą 1-1,5 m, większe różnice w wysokości zaznaczają się między tym klasterem a dwoma odosobnionymi monumentami.
Pozostałe kurhany nie tworzą zwartych koncentracji, występują w rozproszeniu. Większość z nich jest usytuowana na rozległym płaskowyżu, rozciągającym się na wschód od II i V grupy kurhanowej, wyodrębnionej formie geomorfologicznej (kopce D, E, X, 78, 161, 162 i H (obok kościoła). Znajdującym się tutaj monumentom nadano sygnaturę VI grupy kurhanowej. W przeszłości była ona liczniejsza, jednak ta okolica jest znacznie zantropogenizowana. Zajmują ją pola, łąki, ogródki przydomowe i zabudowania wiejskie, które zapewne zniszczyły część kopców, obserwowanych jeszcze lub zbadanych w latach 30. XX wieku.
Grupa VI składa się z minimum siedmiu kopców, występujących na przestrzeni około 1,4 km (ryc. 5.3, ryc. 5.4 – część wschodnia). Na jej zachodniej flance znajdowały się dwa rozpoznane wykopaliskowo w ubiegłym wieku kurhany (współczesne sygnatury – D i E3), po których pozostały jedynie zagłębienia w centrum i ziemia odsypana wokół. Obserwacje utrudniają tutaj gęste krzewy i chwasty porastające nieużytek. Kurhan D znajdował się około 330 m na wschód/północny wschód od kopca 3 z V grupy (3/V). Kurhan E usytuowano kilkanaście m na południe od kopca D. Bliżej płaskiej kulminacji wzniesienia, około 320 m na południowy wschód od wspomnianych mogił zaobserwowano kurhan X, a 250 m na północny wschód od tego ostatniego – kurhan 78. Dwa dalsze kopce udokumentowano na południowy wschód od obiektu 78. Kurhan 162 wzniesiono w odległości 150 m od niego, a 130 m na północny wschód od kopca 162, na łagodnym skłonie płaskowyżu, ulokowano kurhan 161. Nieopodal kościoła, 80 m na północ od ostatniej z wymienionych mogił znajduje się kurhan H, o wysokości około 2,5 m.
Kurhan H1 występował samotnie na skrawku lasu, około 1,7 km od wschodniego krańca tej grupy, nieco około 250 m na południe od koryta Dniestru, tuż przy stromym w tym miejscu stoku prawego brzegu jego doliny (ryc. 5.3, ryc. 5.4 – ostatni kurhan na wschodzie). Położenie pozostałych kopców, występujących poza większymi grupami, omówiono przy ich charakterystyce.
5.1.3 I grupa kurhanowa
Kurhan F/I (V/1937)
Zarejestrowano go na podwórzu dawnego dworu/sadu. Położenie: N – 48°58’660’’, E – 24°57’346’’; h – 326,5 m n.p.m. Kurhan badany w roku 1937. Wymiary: 12 × 10 m, wysokość 1,5 m (Siwkówna 1938). Pozostało po nim znaczne zagłębienie i ziemia odrzucona na boki. Całość jest zarośnięta drzewami i krzewami.
Kurhan 1/I/2010 (ryc. 5.10, ryc. 5.11)
Znajdował się w okołostuletnim lesie bukowym, rosło na nim kilkanaście dużych drzew oraz krzewy. Położenie: N – 48°58’199’’, E – 24°57’242’’; h – 343 m n.p.m. Kształt owalny, wymiary: 15 × 13 m (NNE – SSW), wysokość – 1,3 m. Wzniesiono go na niewielkim wzgórzu opadającym w stronę wschodnią i północną. Nie zaobserwowano większych zniszczeń. Kurhan badano wykopaliskowo.
Rycina 5.10: Kurhan 1/I/2010. Widok od NE
Rycina 5.11: Kurhan 1/I/2010. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 2/I/2010/2012 (ryc. 5.12, ryc. 5.13)
Usytuowany na skraju lasu bukowego, rosły na nim drzewa i krzewy. Położenie: N – 48°58’378’’, E – 24°57’236’’, h – 334,5 m n.p.m. Kształt owalny, wymiary: 22 × 18 m (EW – NS ), wysokość 1,8 m. W centrum znajdował się rozległy wkop rabunkowy. Kurhan badano wykopaliskowo.
Rycina 5.12: Kurhan 2/I/2010. Widok od NW
Rycina 5.13: Kurhan 2/I/2010. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 3/I/2012 (ryc. 5.14, ryc. 5.15)
Znajdował się w lesie bukowym i młodniaku, porośnięty dużymi i małymi drzewami oraz gęstymi krzewami. Położenie: N – 48°58’354’’, E – 24°57’236’’, h – 337 m n.p.m. Kształt owalny, wymiary: 16 × 15 m (NNE – SSW), wysokość 1,3 m. Usypano go na wzniesieniu, opadającym w kierunku wschodnim, dzięki czemu wydaje się wyższy niż w rzeczywistości. W części centralnej duży wkop rabunkowy. Kurhan zbadano wykopaliskowo.
Rycina 5.14: Kurhan 3/I/2012. Widok od NE
Rycina 5.15: Kurhan 3/I/2012. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 4/I (ryc. 5.16, ryc. 5.17)
Znajduje się w lesie bukowym, jest porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°58’197’’, E – 24°57’248’’, h – 341,3 m n.p.m. Kształt okrągły, średnica 16 m, wysokość 0,6 m. Przez kurhan przechodzi droga polna. Nie zaobserwowano innych zniszczeń.
Rycina 5.16: Kurhan 4/I. Widok od SE
Rycina 5.17: Kurhan 4/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 5/I (ryc. 5.18, ryc. 5.19)
Zarejestrowany w lesie bukowym, tuż przy drodze polnej, porośnięty przez drzewa i krzewy. Położenie: N – 48°58’209’’, E – 24°57’259’’, h – 340,8 m n.p.m. Kształt owalny, wymiary: 15 × 13 m (NNE – SSW), wysokość 0,5 m. Zbudowany na niewielkim wzniesieniu, opadającym ku wschodowi. Brak zniszczeń.
Rycina 5.18: Kurhan 5/I. Widok od SW
Rycina 5.19: Kurhan 5/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 6/I/2014 (ryc. 5.20, ryc. 5.21)
Odnotowano go w lesie bukowym. Położenie: N – 48°58’336’’, E – 24°57’230’’, h – 337,6 m n.p.m. Porośnięty był drzewami i gęstymi krzewami od strony północnej. Przylegał od zachodu do kurhanu 7/I/2014. Kształt owalny: 15 × 14,5 m (EW – NS ), h – 1,3 m. Usytuowany na wzniesieniu opadającym stromiej w kierunku północnym. W centralnej części nasypu widoczne wkopy rabunkowe. Kurhan badany metodą geomagnetyczną i wykopaliskową.
Rycina 5.20: Kurhan 6/I/2014 (na prawo) and 7/2014 (na lewo). Widok od NW
Rycina 5.21: Kurhan 6/I/2014 (na prawo) and 7/2014 (na lewo). Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 7/I/2014 (ryc. 5.20, ryc. 5.21)
Zarejestrowany w lesie bukowym. Położenie: N – 48°58’335’’, E – 24°57’246’’, h – 337,5 m n.p.m. Porastały go drzewa i – zwłaszcza od północy – krzewy. Przylegał od wschodu do kurhanu 6/I/2014. Kształt owalny: 17 × 14,5 m (EW – NS ), h – 1,5 m. Znajduje się na wzniesieniu opadającym ku wschodowi i północy. W najwyższej partii nasypu widoczny był duży wkop rabunkowy. Kurhan badany metodą geomagnetyczną i wykopaliskową.
Kurhan 8/I/2014 (ryc. 5.22, ryc. 5.23)
Udokumentowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°58’245’’, E – 24°57’224’’, h – 344,1 m n.p.m. Kształt owalny: 17 × 15 m (NNE – SSW), h – 0,8 m. Usypany na wzniesieniu opadającym w kierunku wschodnim i północnym. W centrum nasypu widoczny jest wkop rabunkowy. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.22: Kurhan 8/I. Widok od NE
Rycina 5.23: Kurhan 8/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 9/I (ryc. 5.24, ryc. 5.25)
Znajduje się w lesie bukowym, jest porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°58’260’’, E – 24°57’235’’, h – 343,4 m n.p.m. Kształt owalny: 14,5 × 13,5 m (NNE – SSW), h – 0,5 m n.p.m. Wzniesiony na niewielkim pagórku opadającym w kierunku północnym i wschodnim. Brak wkopów rabunkowych i innych zniszczeń. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.24: Kurhan 9/I. Widok od SW
Rycina 5.25: Kurhan 9/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 10/I (ryc. 5.26, ryc. 5.27)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty przez drzewa i krzewy. Położenie: N – 48°58’261’’, E – 24°57’227’’, h – 343,7 m n.p.m. Kształt owalny: 18 × 16 m (NNE – SSW), h – 0,9 m. Znajduje się na niewielkim wzniesieniu opadającym ku wschodowi i północy. Nie zaobserwowano na nim większych zniszczeń. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.26: Kurhan 10/I. Widok od N
Rycina 5.27: Kurhan 10/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 11/I (ryc. 5.28, ryc. 5.29)
Usytuowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°58’282’’, E – 24°57’232’’, h – 342,9 m n.p.m. Kształt owalny: 16 × 15 m (NNE – SSW), h – 0,9 m. Znajduje się na niewielkim wzniesieniu opadającym ku wschodowi i północy. W partii centralnej widoczny jest rozległy wkop rabunkowy. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.28: Kurhan 11/I. Widok od N
Rycina 5.29: Kurhan 11/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 12/I = VI/1937 (ryc. 5.30, ryc. 5.31)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i gęstymi krzewami. Położenie: N – 48°58’279’’, E – 24°57’217’’, h – 343,7 m n.p.m. Kształt kolisty, średnica 11,5 m, wys. 1,5 m. Kurhan badany w roku 1937 (Śmiszko 1937; Siwkówna 1938). Pozostało po nim rozległe zagłębienie i odsypana naokoło ziemia.
Rycina 5.30: Kurhan 12/I (VI/1937). Widok od E
Rycina 5.31: Kurhan 12/I (VI/1937). Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 13/I (ryc. 5.32, ryc. 5.33)
Udokumentowany w gęstym, młodym lesie, porośnięty przez drzewa i krzewy. Położenie: N – 48°58’390’’, E – 24°57’241’’, h – 332,1 m n.p.m. Kształt okrągły, średnica 14 m, h – 0,7 m. Nieznaczne zniszczenia nasypu.
Rycina 5.32: Kurhan 13/I. Widok od NW
Rycina 5.33: Kurhan 13/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 14/I (ryc. 5.34, ryc. 5.35)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°58’180’’, E – 24°57’142’’, h – 342,2 m n.p.m. Kształt owalny: 19,5 × 17 m (NNE – SSW), h – 0,6 m. Znajduje się na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku południowym. Nie zaobserwowano wkopów rabunkowych.
Rycina 5.34: Kurhan 14/I. Widok od NE
Rycina 5.35: Kurhan 14/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 15/I (ryc. 5.36, ryc. 5.37)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty przez drzewa i krzewy. Położenie: N – 48°58’200’’, E – 24°57’213’’, h – 342,5 m n.p.m. Kształt okrągły, średnica 10,5 m, h – 0,3 m. Znajduje się na niewielkim wzniesieniu opadającym ku południowemu wschodowi. W centrum nasypu mały wkop rabunkowy.
Rycina 5.36: Kurhan 15/I. Widok od SW
Rycina 5.37: Kurhan 15/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 16/I (ryc. 5.38, ryc. 5.39)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty głównie krzewami. Położenie: N – 48°58’180’’, E – 24°57’142’’, h – 342,2 m n.p.m. Kształt owalny: 10 × 9 m (NNE – SSW), h – 0,4 m. Znajduje się na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku północno-wschodnim. Nie zaobserwowano zniszczeń nasypu.
Rycina 5.38: Kurhan 16/I. Widok od E
Rycina 5.39: Kurhan 16/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 17/I (ryc. 5.40, ryc. 5.41)
Odkryty w lesie bukowym, porośnięty przez drzewa i krzewy. Położenie: N – 48°58’325’’, E – 24°57’240’’, h – 338,1 m n.p.m. Kształt okrągły, średnica 10 m, h – 0,3 m. Znajduje się na niewielkim wzniesieniu opadającym ku południowemu wschodowi. W centrum nasypu wkop rabunkowy.
Rycina 5.40: Kurhan 17/I. Widok od W
Rycina 5.41: Kurhan 17/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 18/I (ryc. 5.42, ryc. 5.43)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°58’329’’, E – 24°57’242’’, h – 338 m n.p.m. Kształt okrągły, średnica 9 m, h – 0,3 m. Brak zniszczeń nasypu.
Rycina 5.42: Kurhan 18/I. Widok od SE
Rycina 5.43: Kurhan 18/I. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 93/I (ryc. 5.44)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°58’241’’, E – 24°57’244’’, h – 343,9 m n.p.m. Kształt kolisty: ø 9,5 m, h – 0,2 m. Zniszczony częściowo przez drogę.
Rycina 5.44: Kurhan 93/I. Widok od SW
Kurhan 164/I (ryc. 5.45)
Zarejestrowany w młodym, porośnięty gęsto drzewkami i krzewami. Położenie: N – 48°58’407’’, E – 24°57’245’’, h – 332,1 m n.p.m. Kształt okrągły, średnica 12 m, wys. 0,5 m. W centrum widoczny niewielki wkop rabunkowy.
Rycina 5.45: Kurhan 164/I. Widok od E
5.1.4 II grupa kurhanowa
Kurhan 1/II/2013 (ryc. 5.46, ryc. 5.47)
Odnotowano go w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’831’’, E – 24°57’395’’, h – 355,5 m n.p.m. Kształt kolisty, średnica 12 m, h – 2,5 m. Zbudowany na niewielkim wzniesieniu. W części centralnej nasypu znajdował się wkop rabunkowy. Kurhan badany metodą geomagnetyczną i wykopaliskową.
Rycina 5.46: Kurhan 1/II/2013. Widok od NE
Rycina 5.47: Kurhan 1/II/2013. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 2/II (ryc. 5.48, ryc. 5.49)
Odnotowano go w lesie bukowym, porośnięty wieloma drzewami. Położenie: N – 48°57’826’’, E – 24°57’428’’, h – 355,5 m n.p.m. Kształt owalny: 23 × 20 m (NNE – SSW), h – 2,4 m. W środkowej partii nasypu zaobserwowano rozległy wkop rabunkowy. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.48: Kurhan 2/II. Widok od SE
Rycina 5.49: Kurhan 2/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 3/II (ryc. 5.50, ryc. 5.51)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’832’’, E – 24°57’417’’, h – 353,4 m n.p.m. Kształt owalny: 8,5 × 7,5 m (NNE – SSW), h – 0,5 m. Usypany na niewielkim wzniesieniu. Bez zniszczeń nasypu. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.50: Kurhan 3/II. Widok od W (na planie u dołu)
Rycina 5.51: Kurhan 3/II i kurhan 4/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 4/II (ryc. 5.52)
Zarejestrowany obok kurhanu 3/II w lesie bukowym, porośnięty kilkoma drzewami. Położenie: N – 48°57’414’’, E – 24°57’840’’, h – 353,3 m n.p.m. Kształt owalny: 9,5 × 9 m (NNE – SSW), h – 0,5 m. Został zbudowany na niewielkim wzniesieniu. Nie zaobserwowano żadnych zniszczeń nasypu. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.52: Kurhan 4/II. Widok od SE (na planie u góry)
Kurhan 5/II (ryc. 5.53, ryc. 5.54)
Zarejestrowano go w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’805’’, E – 24°57’399’’, h – 352,1 m n.p.m. Kształt owalny: 10 × 9 m (NNE – SSW), h – 0,4 m. Został zbudowany na niewielkim wzniesieniu opadającym ku południowemu wschodowi. Nie zaobserwowano żadnych wkopów. Częściowo zniszczony przez drogę. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.53: Kurhan 5/II. Widok od NE
Rycina 5.54: Kurhan 5/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 6/II (ryc. 5.55, ryc. 5.56)
Zlokalizowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’784’’, E – 24°57’488’’, h – 351 m n.p.m. Kształt owalny, wymiary: 22 × 21 m (NNE – SSW), h – 1,3 m. Usypany na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku południowo wschodnim. W centralnej części nasypu znajduje się duży, stosunkowo płytki wkop rabunkowy. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.55: Kurhan 6/II. Widok od W
Rycina 5.56: Kurhan 6/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 7/II (ryc. 5.57, ryc. 5.58)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’772’’, E – 24°57’538’’, h – 347,7 m n.p.m. Kształt owalny: 16 × 15,5 m (NNE – SSW), h – 0,5 m. Został zbudowany na niewielkim wzniesieniu, opadającym w kierunku południowo wschodnim. Nie zaobserwowano większych zniszczeń nasypu. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.57: Kurhan 7/II. Widok od W
Rycina 5.58: Kurhan 7/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 8/II (ryc. 5.59, ryc. 5.60)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’746’’, E – 24°57’530’’, h – 345,9 m n.p.m. Kształt owalny: 17,5 × 15 m (EW – NS ), h – 0,35 m. Usytuowany na wzniesieniu opadającym w kierunku południowym. Brak większych zniszczeń nasypu. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.59: Kurhan 8/II. Widok od NE
Rycina 5.60: Kurhan 8/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 9/II (ryc. 5.61, ryc. 5.62)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’847’’, E – 24°57’352’’, h – 352,7 m n.p.m. Kształt kolisty, średnica 12,5 m, h – 0,45 m. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu. W nasypie nie zaobserwowano wkopów.
Rycina 5.61: Kurhan 9/II. Widok od SW
Rycina 5.62: Kurhan 9/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 10/II (ryc. 5.63, ryc. 5.64)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’848’’, E – 24°57’329’’, h – 352,7 m n.p.m. Kształt owalny: 15 × 13 m (EW – NS ), h – 0,6 m. Brak wkopów w nasypie.
Rycina 5.63: Kurhan 10/II. Widok od NW
Rycina 5.64: Kurhan 10/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 11/II (ryc. 5.65, ryc. 5.66)
Usytuowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’839’’, E – 24°57’351’’, h – 352,4 m n.p.m. Kształt owalny: 11,5 × 9,5 m (EW – NS ), h – 0,35 m. Zbudowany na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku wschodnim. Nie zaobserwowano większych zniszczeń nasypu.
Rycina 5.65: Kurhan 11/II. Widok od W
Rycina 5.66: Kurhan 11/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 12/II (ryc. 5.67, ryc. 5.68)
Udokumentowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’847’’, E – 24°57’311’’, h – 352,4 m n.p.m. Kształt owalny: 17,5 × 16 m (NNE – SSW), h – 0,5 m. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu opadającym na północny zachód. Nie zaobserwowano wkopów w nasypie.
Rycina 5.67: Kurhan 12/II. Widok od NW
Rycina 5.68: Kurhan 12/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 13/II (ryc. 5.69, ryc. 5.70)
Usytuowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’821’’, E – 24°57’468’’, h – 352 m n.p.m. Kształt owalny: 11 × 10 m (EW – NS ), h – 0,45 m. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku wschodnim. Brak wkopów w nasypie.
Rycina 5.69: Kurhan 13/II. Widok od W
Rycina 5.70: Kurhan 13/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 94/II (ryc. 5.71, ryc. 5.72)
Usytuowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’829’’, E – 24°57’287’’, h – 351,8 m n.p.m. Kształt owalny: 10,5 × 9,5 m (N – S), h – 0,4 m. Nie zaobserwowano większych zniszczeń nasypu.
Rycina 5.71: Kurhan 94/II. Widok od S
Rycina 5.72: Kurhan 94/II. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
5.1.5 III grupa kurhanowa
Kurhan 1/III (ryc. 5.73, ryc. 5.74)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’989’’, E – 24°56’765’’, h – 325,5 m n.p.m. Kształt okrągły, średnica 10 m, h – 0,5 m. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku północnym. Nie zaobserwowano zniszczeń w nasypie. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.73: Kurhan 1/III. Widok od S
Rycina 5.74: Kurhan 1/III. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 2/III (ryc. 5.75, ryc. 5.76)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’981’’, E – 24°56’725’’, h – 325,6 m n.p.m. Kształt owalny: 19,5 × 17,5 m (NNE – SSW), h – 1,5 m. Usytuowany na wzniesieniu opadającym w kierunku północno-zachodnim. W nasypie, zwłaszcza w części centralnej, znajduje się kilka niewielkich wkopów rabunkowych. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.75: Kurhan 2/III. Widok od NE
Rycina 5.76: Kurhan 2/III. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 3/III (ryc. 5.77, ryc. 5.78)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’985’’, E – 24°56’704’’, h – 324,2 m n.p.m. Sąsiaduje z kurhanem 4/III („kopiec podwójny”). Kształt owalny: 9 × 8,5 m (NS – EW), h – 0,5 m. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku północnym. W nasypie widoczne są niewielkie wkopy.
Rycina 5.77: Kurhan 2/III. Widok od NE
Rycina 5.78: Kurhan 2/III. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 4/III (ryc. 5.79)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°58’000’’, E – 24°56’700’’, h – 323,2 m n.p.m. Sąsiaduje z kurhanem 3/III („kopiec podwójny”). Kształt okrągły, średnica 9 m, h – 0,9 m. Usytuowany na wzniesieniu opadającym w kierunku północno-zachodnim. Brak większych zniszczeń w nasypie kopca.
Rycina 5.79: Kurhan 4/III. Widok od E
Kurhan 5/III (ryc. 5.80, ryc. 5.81)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’997’’, E – 24°56’710’’, h – 325,6 m n.p.m. Kształt owalny: 15 × 14,5 m (NS – EW), h – 1,2 m. Usytuowany na wzniesieniu opadającym w kierunku północnym. W nasypie zaobserwowano wkop rabunkowy.
Rycina 5.80: Kurhan 5/III. Widok od S
Rycina 5.81: Kurhan 5/III. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 6/III (ryc. 5.82, ryc. 5.83)
Udokumentowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’967’’, E – 24°56’654’’, h – 325,6 m n.p.m. Kształt owalny: 18 × 14 m (NNE – SSW), h – 1,3 m. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku północnym. W części centralnej wkop rabunkowy. Kurhan badany metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.82: Kurhan 6/III. Widok od NE
Rycina 5.83: Kurhan 6/III. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 33/III (ryc. 5.84, ryc. 5.85)
Udokumentowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’852’’, E – 24°56’619’’, h – 322,2 m n.p.m. Kształt owalny: 18 × 17 m (NNE – SSW), h – 1,6 m. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku północnym.
Rycina 5.84: Kurhan 33/III. Widok od NE
Rycina 5.85: Kurhan 33/III. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 163/III (ryc. 5.86)
Udokumentowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’888’’, E – 24°56’652’’, h – 325,8 m n.p.m. Kształt owalny: 13,5 × 12 m (NNE – SSW), h – 1,5 m. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu opadającym w kierunku północnym.
Rycina 5.86: Kurhan 163/III. Widok od NE
5.1.6 IV grupa kurhanowa
Kurhan 1/IV (ryc. 5.87, ryc. 5.88)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’865’’, E – 24°57’054’’, h – 352,2 m n.p.m. Kształt owalny: 16,5 × 15 m (NNE – SSW), h – 0,9 m. W nasypie kurhanu widoczne są wkopy rabunkowe i inne zniszczenia.
Rycina 5.87: Kurhan 1/IV. Widok od SW
Rycina 5.88: Kurhan 1/IV. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 2/IV (ryc. 5.89, ryc. 5.90)
Zarejestrowany w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’874’’, E – 24°57’026’’, h – 351,2 m n.p.m. Kształt owalny: 15 × 12 m (NNE – SSW), h –0,8 m. W nasypie widoczne są wkopy rabunkowe, kurhan przecina też transzeja z II wojny światowej.
Rycina 5.89: Kurhan 2/IV. Widok od SE
Rycina 5.90: Kurhan 2/IV. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 3/IV (ryc. 5.91, ryc. 5.92)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’859’’, E – 24°56’969’’, h – 350,3 m n.p.m. Kształt owalny: 10,5 × 10 m (NNE-SSW), h – 0,5 m. Zniszczony przez wkop z okresu II wojny światowej.
Rycina 5.91: Kurhan 3/IV. Widok od S
Rycina 5.92: Kurhan 3/IV. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 4/IV (ryc. 5.93, ryc. 5.94)
Znajduje się w młodym, bardzo gęstym lesie, porośnięty niewielkimi drzewami oraz krzewami. Położenie: N – 48°57’835’’, E – 24°57’131’’, h – 352,9 m n.p.m.Kształt owalny: 19 × 18 m (NNE – SSW), h – 1,1 m. W nasypie kurhanu nie było wkopów rabunkowych.
Rycina 5.93: Kurhan 4/IV. Widok od SE
Rycina 5.94: Kurhan 4/IV. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
5.1.7 V grupa kurhanowa
Kurhan 1/V (ryc. 5.95, ryc. 5.96)
Odkryty w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’807’’, E – 24°57’617’’, h – 345,3 m n.p.m. Kształt owalny: 14,5 × 12 m (NNE – SSW), h – 1,2 m. W nasypie kurhanu nie zaobserwowano wkopów rabunkowych.
Rycina 5.95: Kurhan 1/V. Widok od NW
Rycina 5.96: Kurhan 1/V. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 2/V (ryc. 5.97, ryc. 5.98)
Znajduje się w lesie bukowym, porośnięty przez drzewa i krzewy. Położenie: N – 48°57’809’’, E – 24°57’625’’, h – 343,8 m n.p.m. Kształt owalny: 9 × 8 m (EW – NS ), h – 0,7 m. W nasypie kurhanu brak wkopów rabunkowych.
Rycina 5.97: Kurhan 2/V. Widok od SW
Rycina 5.98: Kurhan 2/V. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 3/V (ryc. 5.99, ryc. 5.100)
Odkryty w lesie bukowym, porośnięty drzewami i krzewami. Położenie: N – 48°57’806’’, E – 24°57’646’’, h – 344,5 m n.p.m. Kształt owalny: 17,5 × 16 m (NNE – SSW), h – 0,9 m. Brak wkopów rabunkowych i innych zniszczeń.
Rycina 5.99: Kurhan 3/V. Widok od NW
Rycina 5.100: Kurhan 3/V. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
5.1.8 VI Grupa kurhanowa
Kurhan 1/VI „przy kościele” (ryc. 5.101, ryc. 5.102)
Zarejestrowany we wsi obok kościoła, jest porośnięty drzewami. Położenie: N – 48°57’821’’, E – 24°58’313’’, h – 345,5 m n.p.m. Kształt okrągły, średnica 14 m, h – 2,5 m. Nie zaobserwowano zniszczeń w nasypie kopca.
Rycina 5.101: Kurhan 1/VI. Widok od SW
Rycina 5.102: Kurhan 1/VI. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan D/VI = 3/1931? (ryc. 5.103, ryc. 5.104)
Zarejestrowany na zachodnim skraju niewielkiego, wypłaszczonego wzniesienia we wsi, na zachód od kościoła. Położenie: N – 48°57’823’’, E – 24°57’846’’, h – 300,9 m n.p.m. Kurhan badany w latach 30. XX wieku (Śmiszko 1937; Siwkówna 1938). Pozostał po nim rozległy okrągły wkop i ziemia usunięta na zewnątrz. Porośnięty krzewami, trawą i chwastami.
Rycina 5.103: Kurhan D/VI = 3/1931? Widok od SE
Rycina 5.104: Kurhan = 3/1931? Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan E/VI = 4/1931? (ryc. 5.105)
Znajduje się na zachodnim skraju niewielkiego, wypłaszczonego wzniesienia we wsi, obok kurhanu D. Położenie: N – 48°57’817’’, E – 24°57’842’’, h – 301 m n.p.m. Kurhan badany w latach 30. XX wieku (Śmiszko 1937; Siwkówna 1938). Pozostał po nim rozległy okrągły wkop i ziemia usunięta na zewnątrz.
Rycina 5.105: Kurhan E/VI = 4/1931? Widok od N
Kurhan X/VI (ryc. 5.106, ryc. 5.107)
Znajduje się we wsi, nieopodal budynków gospodarstwa rolnego. Położenie: N – 48°57’769’’, E – 24°58’021’’, h – 349,3 m n.p.m. Zniszczony w partii centralnej przez wieżę triangulacyjną oraz liczne dookolne wkopy. Jest porośnięty drzewami i krzewami. Kształt owalny: 16 × 15 m (NNE – SSW), h – 0,6 m.
Rycina 5.106: Kurhan X/VI. Widok od E
Rycina 5.107: Kurhan X/VI. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 78/VI (ryc. 5.108, ryc. 5.109)
Znajduje się we wsi, na zachód od kościoła, na pastwisku wiejskim (obecnie boisku sportowym). Położenie: N – 48°57’800’’, E – 24°58’155’’, h – 309,6 m n.p.m. Kształt owalny, średnica 11 m, h – 0,3 m. Jest mocno zniwelowany, porośnięty trawą.
Rycina 5.108: Kurhan 78/VI. Widok od S
Rycina 5.109: Kurhan 78/VI. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 161/VI (ryc. 5.110, ryc. 5.111)
Znajduje się we wsi, nieopodal budynku dawnej szkoły polskiej (obecnie zabudowania gospodarczego), w sadzie, na południe od kościoła. Położenie: N – 48°57’784’’, E – 24°58’308’’, h – 343,7 m n.p.m. Kopiec znacznie zniwelowany, porośnięty trawą. Kształt okrągły, średnica 13 m, h – 0,6 m.
Rycina 5.110: Kurhan 161/VI. Widok od W
Rycina 5.111: Kurhan 161/VI. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 162/VI (ryc. 5.112)
Znajduje się we wsi, nieopodal budynku dawnej szkoły polskiej (obecnie zabudowania gospodarczego), w sadzie, na południe od kościoła. Położenie: N – 48°57’771’’, E – 24°58’235’’, h – 310,1 m n.p.m. Był badany (?) w latach 30. XX wieku, porośnięty trawą (Śmiszko 1937; Siwkówna 1938). Kształt pozostałości okrągły, średnica 13 m, h – 0,5 m.
Rycina 5.112: Kurhan 162/VI. Widok od SW
Kurhan H1 (ryc. 5.113, ryc. 5.114
Zarejestrowany najdalej na wschodniej skraju równoleżnikowej koncentracji kurhanów, tuż przy krawędzi doliny Dniestru. Położenie: N – 48°57’891’’, E – 24°59’849’’, h – 320,4 m n.p.m. Porośnięty drzewami i krzewami. Kształt owalny, wymiary: 13 m × 11,5 m (NS – EW), h – 1,4 m. Nie udokumentowano żadnych zniszczeń w jego nasypie.
Rycina 5.113: Kurhan H1/VI. Widok od SW
Rycina 5.114: Kurhan 7H1/VI. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
5.1.9 Inne kurhany
Kurhan 73 = I/1937 (ryc. 5.115, ryc. 5.116)
Znajduje się na pastwisku gminnym. Położenie: N – 48°57’327’’, E – 24°57’645’’, h – 295,5 m n.p.m. Kurhan badany w roku 1937 (Śmiszko 1937; Siwkówna 1938). Kształt: pozostawiony nasyp (na złożu wtórnym) o kształcie okrągłym, średnica 7,5 m, h – 0,6 m, pierwotnie średnica 12 m, h – 1,7 m. Relikty kopca zbadano metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.115: Kurhan 73 = I/1937. Widok od S
Rycina 5.116: Kurhan 73 = I/1937. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 74 = II/1937 (ryc. 5.117, ryc. 5.118)
Odkryty na pastwisku gminnym. Położenie: N – 48°58’286’’, E – 24°57’640’’, h – 298,7 m n.p.m. Kurhan rozpoznany wykopaliskowo w roku 1937 (Śmiszko 1937; Siwkówna 1938). Kształt: nieregularna pozostałość (na złożu wtórnym) o kształcie okrągłym, średnica 16,5 m, h – 0,4 m, pierwotnie średnica 10 m, h – 0,5 m. Relikty kopca zbadano metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.117: Kurhan 74 = II/1937. Widok od SW
Rycina 5.118: Kurhan 74 = II/1937. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan 75 = III/1937 (ryc. 5.119)
Zarejestrowany na pastwisku gminnym. Położenie: N – 48°58’377’’, E – 24°57’659’’, h – 299,1 m n.p.m. Kurhan badany w roku 1937 (Śmiszko 1937; Siwkówna 1938). Kształt: pozostawiony nasyp (na złożu wtórnym) o kształcie okrągłym, średnica 7,5 m, h – 1,7 m, pierwotnie średnica 12 m, h – 2 m. Relikty kopca zbadano metodą geomagnetyczną.
Rycina 5.119: Kurhan 75 = III/1937. Widok od SW
Kurhan A (ryc. 5.120, ryc. 5.121)
Znajduje się w lesie bukowym między grupami I i II. Położenie: N – 48°58’055’’, E – 24°57’280’’, h – 342,1 m n.p.m. Jest porośnięty przez drzewa i krzewy. Kształt owalny: 21 × 18 m (NNE – SSW), h – 0,8 m. W centralnej części nasypu widoczny jest duży wkop rabunkowy.
Rycina 5.120: Kurhan A. Widok od SE
Rycina 5.121: Kurhan A. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan F = V/1937 (ryc. 5.122)
Odkryty na podwórzu dawnego dworu. Położenie: N – 48°58’660”, E – 24°57’346”; h – 326,5 m n.p.m. Kształt owalny: 12 × 10 m, wysokość?. Badany w roku 1937 ((Śmiszko 1937; Siwkówna 1938; Sulimirski 1968:150). Miejsce po wykopie porośnięte krzewami i drzewami.
Rycina 5.122: Kurhan F = V/1937. Widok od SE
Kurhan 230 (ryc. 5.123, ryc. 5.124)
Usytuowany na S od wioski, 30 m na E od drogi Bukivna – Oleshiv. Położenie: N – 48°57’029”, E – 24°58’472”, h – 282.4 m n.p.m. Porośnięty drzewami. Kształt okrągły, średnica 12 m, wysokość 2,5 m. Nie zaobserwowano zniszczeń.
Rycina 5.123: Kurhan 230. Widok od N
Rycina 5.124: Kurhan 230. Plan sytuacyjno-wysokościowy i profil
Kurhan G (ryc. 5.125)
Odkryty w lesie bukowym, 30 m na N od kopca 13/I (należy do I grupy kurhanowej, udokumentowany po zakończeniu badań, stąd omówiony oddzielnie). Położenie: N – 48°58’055”, E – 24°57’280”, h – 342.1 m n.p.m. Porośnięty drzewami i krzewami. Kształt owalny: 21 × 18 m (NNE – SSW), wysokość 0,8 m. W centrum nasypu widoczny duży wkop.
Rycina 5.125: Kurhan G. Widok od S
Kurhany zbadano tzw. kołem; nie jest możliwe ich dokładna identyfikacja na podstawie informacji w publikacjach J. Bryka (1932; 1932a), I. Siwkównej (1937) i M. Śmiszko (1937). Mogły to być kurhany 3/1931, 4/1931 lub VII/1937.↩